Τι πρέπει να γνωρίζουμε

Αρτηριακή υπέρταση

Τι είναι η αρτηριακή πίεση?

Το αίμα μεταφέρει οξυγόνο στον εγκέφαλο και στα υπόλοιπα όργανα μέσω αγγείων που λέγονται αρτηρίες. Η προώθηση του αίματος μέσα στο δίκτυο των αρτηριών γίνεται με τον παλμό της καρδιάς, και η δύναμη αυτής της προώθησης ονομάζεται αρτηριακή πίεση. Αρτηριακή υπέρταση είναι η αύξηση της αρτηριακής πίεσης. 

Τι σημαίνει η «μεγάλη» και η «μικρή» πίεση?

Η «μεγάλη» ή συστολική πίεση ισοδυναμεί με την πίεση του αίματος τη στιγμή που η καρδιά πάλλεται. Η «μικρή» ή διαστολική πίεση δείχνει την πίεση ανάμεσα στους παλμούς της καρδιάς. Φυσιολογικά ή πίεση είναι κάτω από 140/90 χιλιοστά στήλης υδραργύρου. Στους ασθενείς με υπέρταση,  η μεγάλη πίεση είναι πάνω από 140 ή/και η μικρή πίεση είναι πάνω από 90. 

Τι προβλήματα δημιουργεί η υπέρταση?

Η μακροχρόνια υπέρταση μπορεί να καταστρέψει τα αγγεία με διάφορους τρόπους. Έτσι, μπορεί να οδηγήσει σε πάχυνση του τοιχώματος των αγγείων, ή να προκαλέσει δημιουργία θρόμβων μέσα στα αγγεία, προκαλώντας έτσι έμφραγμα μυοκαρδίου, εγκεφαλικό επεισόδιο ή ανεπάρκεια των νεφρών. Επίσης, μπορεί να προκαλέσει ρήξη (σπάσιμο) σε άλλα αγγεία και αιμορραγία από τον εγκέφαλο ή την αορτή. 

Πόσο πρέπει να μειωθεί η πίεση σε υπερτασικούς ασθενείς?

Στόχος είναι η μείωση της πίεσης κάτω από 140/90. Σε ασθενείς με διαβήτη η νεφρική ανεπάρκεια, η πίεση πρέπει να είναι ακόμη πιο χαμηλή. 

Τι εξετάσεις χρειάζονται οι ασθενείς με υπέρταση?

Αιματολογικές εξετάσεις για προσδιορισμό σακχάρου, λιπιδίων (χοληστερίνη και τριγλυκερίδια), νεφρικής λειτουργίας (ουρία και κρεατινίνη) και λειτουργίας θυρεοειδούς. Επίσης υπερηχογράφημα καρδιάς και καρωτίδων (Triplex) για εκτίμηση πιθανών αλλοιώσεων της καρδιάς και των αγγείων λόγω της υπέρτασης. 

Πως αντιμετωπίζεται η υπέρταση?

Σε όλους τους υπερτασικούς έχει μεγάλη σημασία η μεταβολή του τρόπου ζωής και οι υγιεινοδιαιτητικές παρεμβάσεις. Έτσι, όλοι οι υπερτασικοί πρέπει να χάνουν βάρος εάν είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, να ασκούνται σωματικά, να ελαττώνουν την πρόσληψη νατρίου (άλατος) με την τροφή, να διακόπτουν το κάπνισμα και να ελαττώνουν την υπερβολική κατανάλωση καφέ και αλκοόλ. Σε ήπια υπέρταση, οι παρεμβάσεις αυτές είναι αρκετές για να επαναφέρουν την πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα. Συχνότερα όμως απαιτείται η έναρξη αντιυπερτασικής αγωγής, φαρμάκων δηλαδή που να μειώνουν την πίεση. Η επιλογή των φαρμάκων της πίεσης εξαρτάται από το ύψος της πίεσης και από την ύπαρξη άλλων νοσημάτων, αποτελεί σημαντική κλινική απόφαση και πρέπει να γίνεται από τον καρδιολόγο. 

Κολπική μαρμαρυγή

Τι είναι η κολπική μαρμαρυγή?

Η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί μια πολύ συχνή αρρυθμία που οφείλεται στην παροδική ή μόνιμη διαταραχή του φυσιολογικού, εσωτερικού βηματοδότη της καρδιάς. Αυτό οδηγεί τους μυς των κόλπων της καρδιάς να χάσουν την ικανότητα να συσπώνται ρυθμικά, και να τρεμοπαίζουν ακανόνιστα. Η κολπική μαρμαρυγή χαρακτηρίζεται από γρήγορες και απολύτως άρρυθμες καρδιακές συστολές (καρδιακούς παλμούς). 

Ποια είναι τα συμπτώματα της κολπικής μαρμαρυγής?

Το κύριο σύμπτωμα της κολπικής μαρμαρυγής είναι η ταχυκαρδία και το αίσθημα παλμών στο θώρακα, με γρήγορους και άρρυθμους καρδιακούς παλμούς. Ενδέχεται επίσης να εμφανιστεί ήπιο σφίξιμο στο στήθος, και κόπωση ή αδυναμία. Η ανάβαση μιας σκάλας μπορεί να προκαλέσει δυσχέρεια στην αναπνοή ή ζάλη.  Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις, δεν υπάρχει κανένα σύμπτωμα. 

Ποιες είναι οι επιπλοκές της κολπικής μαρμαρυγής?

Η κολπική μαρμαρυγή δεν αποτελεί ιδιαίτερα σοβαρή ασθένεια από μόνη της. Όταν όμως συνδυάζεται με άλλα καρδιολογικά προβλήματα ή παράγοντες κινδύνου  (π.χ. βαλβιδοπάθεια, στεφανιαία νόσο ή υπέρταση), η καρδιά δυσκολεύεται να στείλει το αναγκαίο αίμα στην περιφέρεια, όπως στον εγκέφαλο, τους νεφρούς, τους μύες και άλλα όργανα, και ενδέχεται να εμφανιστεί καρδιακή ανεπάρκεια. Παράλληλα, αυξάνει ο κίνδυνος για δημιουργία θρόμβων αίματος εντός της καρδιάς, κάτι που μπορεί να προκαλέσει αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Σήμερα οι περισσότερες περιπτώσεις κολπικής μαρμαρυγής ελέγχονται αποτελεσματικά, και η κολπική μαρμαρυγή στις περισσότερες περιπτώσεις δεν επηρεάζει το επίπεδο ή τη διάρκεια της ζωής. 

Ποια είναι η θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής?

Το πρώτο βήμα στη θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής είναι η χορήγηση φαρμάκων που απλά επιβραδύνουν τον καρδιακό παλμό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, κρίνεται κατάλληλη η χορήγηση αντιαρρυθμικών φαρμάκων για την πλήρη διακοπή της κολπικής μαρμαρυγής και την αποκατάσταση του φυσιολογικού ρυθμού της καρδιάς. Στην πλειονότητα των ασθενών, χρειάζεται επίσης η χορήγηση αντιπηκτικών φαρμάκων, τα οποία ελαττώνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Σε περίπτωση που ο φυσιολογικός ρυθμός δεν αποκατασταθεί και κριθεί ότι η επαναφορά του είναι απαραίτητη, διενεργείται ανάταξη με χορήγηση ηλεκτρικού ρεύματος (ηλεκτρικό σοκ) στο θώρακα. Σπανιότερα, τα φάρμακα και το ηλεκτρικό σοκ δεν βελτιώνουν την κατάσταση, και τότε απαιτείται η κατάλυση (καυτηρίαση) του τμήματος της καρδιάς που δημιουργεί την κολπική μαρμαρυγή. Η διαδικασία γίνεται με την εισαγωγή ειδικών καθετήρων στην καρδιά από το μηρό,  γίνεται υπό τοπική αναισθησία στο μηρό και ελαφρά καταστολή, και απαιτεί παραμονή 1 ημέρας σε νοσοκομείο.