ΠΟΤΕ Η ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΠΑΦΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ; ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΣΤΥΤΙΚΗΣ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ;

Χαράλαμπος Βλαχόπουλος
Αν.  Καθηγητής Καρδιολογίας
Α’ Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών

Ιπποκράτειο ΓΝΑ

ΠΟΤΕ Η ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΠΑΦΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ;

            Υπάρχει η αντίληψη ότι η σεξουαλική επαφή συνδυάζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου και θανάτου, λόγω των έντονων σωματικών απαιτήσεων αυτής. Στην πραγματικότητα ο κίνδυνος αυτός είναι πολύ μικρός και πιο συγκεκριμένα, ένας 50χρονος, ο οποίος δεν καπνίζει και δεν έχει σακχαρώδη διαβήτη έχει κίνδυνο να εμφανίσει έμφραγμα του μυοκαρδίου 2 πιθανότητες στο εκατομμύριο και μόνο για μια περίοδο 2 ωρών. Είναι πολύ σημαντικό ότι άνδρες με ιστορικό στεφανιαίας νόσου έχουν σχεδόν τον ίδιο κίνδυνο εμφράγματος κατά τη σεξουαλική επαφή με άτομα χωρίς ιστορικό, αρκεί αυτοί οι άνδρες να έχουν λάβει σωστή θεραπεία και να θεωρείται σταθεροποιημένη η κατάστασή τους. Η τακτική άσκηση έχει σημαντική προστατευτική δράση και σχεδόν εξαφανίζει τον κίνδυνο εμφράγματος κατά τη σεξουαλική επαφή.

        Ενδιαφέρουσα είναι η απάντηση και στο ερώτημα ποιο είναι αυτοί που κινδυνεύουν περισσότερο να πεθάνουν κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Νεκροτομικές μελέτες έδειξαν πως το μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν οι άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες (αναλογία 9 προς 1) και ιδιαίτερα στα πλαίσια εξωσυζυγικών σχέσεων (6-7 στους 10 από τους θανόντες), Εκτιμάται, πως η κρυφή, απαγορευμένη σεξουαλική δραστηριότητα σε ένα άγνωστο περιβάλλον σε συνδυασμό με αλκοόλ και βαρύ γεύμα μπορεί να αυξήσει σημαντικά την πίεση και την καρδιακή συχνότητα οδηγώντας σε αιφνίδιο καρδιακό θάνατο.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ;

            Μελέτη που διενεργήσαμε στην Α΄ Καρδιολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών έδειξε ότι περίπου 1 στους 6 ασθενείς με στυτική δυσλειτουργία πάσχει ταυτόχρονα από στεφανιαία νόσο, απόφραξη δηλαδή των αρτηριών της καρδιάς, χωρίς να το γνωρίζει. Σε μια πολύ πρόσφατη ανάλυσή μας σε σχεδόν 100.000 ασθενείς δείξαμε ότι ο ασθενής με στυτική δυσλειτουργία έχει σχεδόν 50% μεγαλύτερες πιθανότητες, στην 6ετία, να εμφανίσει καρδιαγγειακό επεισόδιο, συγκρινόμενος, πάντα, με συνομήλικους ανθρώπους που έχουν ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά. Μάλιστα οι διαταραχές της στύσης προηγούνται σε πολλούς ανθρώπους (όχι βέβαια σε όλους) μέχρι και 2 έως 5 χρόνια της εκδήλωσης καρδιαγγειακής νόσου (εγκεφαλικό επεισόδιο, στηθάγχη ή έμφραγμα). Αυτό ασφαλώς δε σημαίνει ότι, όποιος έχει στυτική δυσλειτουργία θα εμφανίσει καρδιαγγειακό νόσημα, ωστόσο το χρονικό αυτό παράθυρο μπορεί να μας δώσει τη δυνατότητα για «επιθετική» αντιμετώπιση των προαναφερθέντων παραγόντων κινδύνου και για ακόμα πιο στενή παρακολούθηση αυτών των ασθενών με απώτερο σκοπό την επιβράδυνση της εξέλιξης της αθηροσκληρωτικής νόσου.

            H βλάβη του ενδοθηλίου (της «φόδρας» των αγγείων) αποτελεί το κοινό υπόστρωμα για την εκδήλωση της στυτικής δυσλειτουργίας και της καρδιαγγειακής νόσου. Αξίζει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με μια ιδιαίτερα σημαντική μελέτη που πραγματοποιήθηκε στη Μονάδα Καρδιαγγειακών Νοσημάτων και Σεξουαλικής Υγείας της Α΄ Καρδιολογικής Κλινικής  του Πανεπιστημίου Αθηνών στο οι άνδρες με στυτική δυσλειτουργία εμφανίζουν εντονότερη  κινητοποίηση των μηχανισμών της πήξης του αίματος και της φλεγμονής και έχουν αυξημένη σκληρότητα των μεγάλων αγγείων όπως η αορτή.

ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΣΤΥΤΙΚΗΣ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ;

Σημαντικό ρόλο για την επίτευξη και διατήρηση ικανοποιητικής στύσης, κατέχουν α) η αλλαγή στον τρόπο ζωής με οδηγίες για μείωση του σωματικού βάρους, διακοπή του καπνίσματος και η άσκηση και β) η τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου (υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, σακχαρώδης διαβήτης). Τα καινούργια φάρμακα για τη στυτική δυσλειτουργία (αναστολείς της 5-φωσφοδιεστεράσης, δηλαδή η σιλδεναφίλη, η βαρδεναφίλη και η τανταλαφίλη) θεωρούνται αποτελεσματικά στο 70-80% των ασθενών, εύκολα στη χρήση και ασφαλή, υπό την προυπόθεση οτι οι ασθενείς με στυτική δυσλειτουργία έχουν εκτιμηθεί σωστά όσον αφορά την επάρκεια του καρδιαγγειακού τους συστήματος. Γενικά μπορούν να συγχορηγηθούν με ασφάλεια με άλλα φάρμακα, και με τα αντιυπερτασικά, με μόνη εξαίρεση μια ειδική κατηγορία, τους α-αποκλειστές (που χρησιμοποιούνται για την καλοήθη υπετροφία του προστάτη και λιγώτερο συχνά για την υπέρταση), για τους οποίους ισχύει ότι καλό είναι να λαμβάνονται με κάποια χρονική απόσταση, περίπου 4 ώρες. Απόλυτη αντένδειξη έχει όμως η συγχορήγηση μια κατηγορίας καρδιολογικών φαρμάκων, των νιτρωδών.

            Ενδιαφέρον παρουσιάζουν νεότερα δεδομένα, σύμφωνα με τα οποία φαίνεται ότι η μακροχρόνια χορήγηση των φαρμάκων αυτών πιθανόν να έχει και μια ευνοϊκή επίδραση στη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος. Μάλιστα πρόσφατες μελέτες προσέφεραν τόσο άμεσα όσο και έμμεσα στοιχεία, τα οποία εμφανίζουν την χρόνια χρήση αναστολέων της φωσφοδιεστεράσης ως προστατευτική από την εμφάνιση μελλοντικών καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Παρόλα αυτά περαιτέρω μελέτες είναι απαραίτητες για να μπορέσει να εξακριβωθεί η εγκυρότητα των ανωτέρω ευρημάτων.  Αξίζει να αναφερθεί στο σημείο αυτό ότι η σιλδεναφίλη και τελευταία η ταδαλαφίλη, έχουν έγκριση και στη θεραπεία της ιδιοπαθούς πνευμονικής υπέρτασης, που αποτελεί μια αρκετά δύσκολη πάθηση στην αντιμετώπιση, γεγονός που ενδυναμώνει ακόμα παραπάνω το προφίλ ασφάλειας των φαρμάκων αυτών.  Αρκετές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια σε πειραματόζωα και σε άτομα με παθήσεις του καρδιαγγειακού συστήματος, όπως η καρδιακή ανεπάρκεια και η στεφανιαία νόσος, έδειξαν ευεργετικές επιδράσεις αυτών των φαρμάκων στο μυοκάρδιο και τις αρτηρίες. Από στοιχεία, μεταξύ των οποίων και δικών μας από την Α΄ Καρδιολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, προκύπτει ότι η χορήγησή τους σε καθημερινή βάση για χρονικό διάστημα 2-4 εβδομάδων, βελτιώνει σημαντικά τη λειτουργικότητα της αορτής και των μεγάλων αρτηριών